Vài năm trở lại đây, khi ý thức bảo tồn di sản văn hóa các dân tộc thiểu số tại Gia Lai nói chung, Ia Grai nói riêng được nâng cao, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản Không gian văn hóa cồng chiêng của các dân tộc tại chỗ cũng vì thế được chú trọng.
Nhiều người dân tại các làng đồng bào DTTS trên địa bàn huyện đã tự mình bảo vệ những bộ chiêng với của gia đình với mong muốn lưu truyền nét văn hóa truyền thống của dân tộc cho con cháu mai sau.
Không những người già mà nhiều người trẻ cũng rất quan tâm đến việc gìn giữ cồng chiêng.
Dù năm nay đã ở cái tuổi xưa nay hiếm nhưng hễ có thời gian ông Ksor Glơl ở làng Doch Tung, xã Ia Krái, huyện Ia Grai lại đem 2 bộ chiêng của gia đình ra để lau chùi bụi bẩn cho từng chiếc. Với ông 2 bộ chiêng ấy rất quý, đáng giá cả gia tài nhưng khi có người hỏi mua ông nhất quyết không bán mà giữ lại để làm vật kỷ niệm cho con cháu. Và với niềm đam mê từ thời trẻ, ông thành thạo nhiều nhịp điệu cồng chiêng, luôn mong muốn trao truyền lại cho các thế hệ sau.
Ông Ksor Glơl, làng Doch Tung, xã Ia Krái, huyện Ia Grai cho biết: “2 bộ cồng chiêng này là do mình dành dụm tiền cả đời để mua, mình không bán đâu mà giữ lại để làm kỷ niệm truyền lại cho con cháu, để con cháu sau này khi đánh cồng chiêng nhớ về nguồn cội dân tộc”.
Không những người già mà nhiều người trẻ cũng rất quan tâm đến việc gìn giữ cồng chiêng. Với họ, cồng chiêng không những là tài sản quý giá, thiêng liêng được cha mẹ truyền lại mà đó còn là nét đẹp văn hóa truyền thống mà những người trẻ như họ muốn gìn giữ để lưu truyền cho con cháu của mình. Những bộ chiêng đó được họ gìn giữ cẩn thận và chỉ được lấy ra để trình diễn trong các lễ hội quan trọng của làng hay cho làng mượn để dạy cho lớp trẻ.
Anh Siu Luyến, làng Doch Tung, xã Ia Krái, huyện Ia Grai bày tỏ: “Bộ chiêng này được cha mẹ để lại cho tôi để làm kỷ niệm nên không bán. Trong làng cũng hay mượn để dạy cồng chiêng cho lớp trẻ, mình giữ bộ chiêng để giữ gìn truyền thống của dân tộc mình”.
Theo kết quả điều tra năm 2008 Ia Grai là địa phương sở hữu nhiều bộ cồng chiêng nhất tỉnh với hơn 1.100 bộ. Do đó, để lưu giữ cồng chiêng, bên cạnh việc tuyên truyền, vận động người dân giữ gìn, không đem bán, trao đổi cồng chiêng, duy trì các đội cồng chiêng ở các làng thì chính quyền địa phương cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động nhằm phát huy các giá trị của cồng chiêng trong đời cộng đồng cũng như các lễ hội văn hóa truyền thống của địa phương.
Ông Đỗ Văn Đông – Phó Chủ tịch UBND huyện Ia Grai cho biết: “Song song với phát triển du lịch như tham quan các danh lam thắng cảnh cũng như di tích lịch sử chiến thắng Chư Nghé, bến đò A Sanh thì huyện cũng tổ chức các hoạt động phát huy các giá trị truyền thống của địa bàn như tổ chức liên hoan cồng chiêng tại các địa điểm trên để thu hút khách du lịch cũng như tổ chức các hoạt động để phục dựng lại nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc tại chỗ”.
Không riêng gì Ia Grai mà thời gian qua các ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh cũng chú trọng công tác bảo tồn, lưu giữ và phát huy các giá trị văn hóa của cồng chiêng Tây Nguyên, từng bước khôi phục không gian văn hóa cồng chiêng trong đời sống cộng đồng các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.
Lê Thư, Huy Toàn