Gia Lai có hơn 46% dân số là người DTTS, chủ yếu là đồng bào Bana và Jrai. Nhằm hỗ trợ, giúp đỡ nhau trong sản xuất, nhiều năm nay, bà con ở các làng trên địa bàn tỉnh duy trì nét đẹp trong sản xuất với mô hình đổi công. Không chỉ giúp cho việc nương rẫy trở nên nhanh chóng và đảm bảo mùa vụ, mô hình này còn tăng cường tình làng nghĩa xóm.
Những ngày qua, mảnh vườn của gia đình ông Rơ Lan Gion ở thôn Tao Kó trở nên đông vui, nhộn nhịp hẳn lên khi hàng chục người là bà con họ hàng và xóm giềng qua giúp ông làm cỏ cà phê và vườn cây ăn trái của gia đình. Với khí thế lao động cần mẫn, chỉ trong thời gian ngắn, mảnh vườn của gia đình đã được dọn dẹp sạch sẽ để ông có thể chăm sóc, bón phân cho cây trồng được thuận lợi và kịp thời vụ.
Ông Rơ Lan Gion – Thôn Tao Kó, xã Ia Ròng, huyện Chư Pưh, Gia Lai nói: “Một mình mình làm thì lâu, có anh em đông thì nhanh. Mai mốt anh em giúp mình làm nữa”.
Ông Rơ Mah Che – Thôn Tao Kó, xã Ia Ròng, huyện Chư Pưh, Gia Lai cũng nói: “Mình làm đổi công qua lại, làm cho cháu, đổi công mai làm cho chú, qua đi qua lại, làm xong ở đây về làm ở nhà nữa. Mình cảm thấy vui vẻ để trồng mì cho sạch, đẹp, xong rồi bón phân”.
Mô hình đổi công được duy trì nhiều năm nay tại các thôn, làng của xã Ia Ròng. Vào đầu mỗi vụ sản xuất hay mùa thu hoạch bắp, mì, cà phê, bà con lại tranh thủ thời gian để giúp đỡ lẫn nhau. Với tinh thần đoàn kết, giúp nhau ấy không chỉ giúp việc nương rẫy của người dân trở nên nhanh chóng, đảm bảo mùa vụ gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch mà còn thắt chặt tình làng nghĩa xóm. Bên cạnh đó, người dân có thể chia sẻ được những điều hay lẽ phải trong cuộc sống, sinh hoạt hay kinh nghiệm trong sản xuất.
Anh Rơ Lan Beo – Thôn Tao Kó, xã Ia Ròng, huyện Chư Pưh, Gia Lai cũng nói: “Giúp nhau trồng bắp xong vét bồn cà, làm mít cho sạch sẽ rồi mình bón phân cho tốt cây cà, cây mít, cây bắp. Bỏ phân xong đến thu mua hái cà thì mình giúp nhau/ xong việc cho nhanh, chứ không kịp, đổi công, anh em giúp nhau”.
Chị Kpă H’Mẽo – Công chức Địa chính-Nông nghiệp xã Ia Ròng, huyện Chư Pưh, Gia Lai cho biết: “Người Jrai có tập quán rất hay là đổi công, làm hết nhà này đến nhà khác. Làm xong hết việc nhà thì tranh thủ đi kiếm tiền. Họ đi vào miền Nam làm công ty, tranh thủ trời mưa về làm đổi công thôi chứ mùa nắng thì ít. Tình làng nghĩa xóm đoàn kết, vui vẻ, giúp đỡ nhau, học tập được nhau, ai có sáng kiến gì trong công việc thì chỉ nhau cho biết, cho hiểu”.
Mô hình đổi công đã và đang tạo nên nét đẹp trong lao động sản xuất của đồng bào DTTS trên địa bàn xã Ia Ròng, huyện Chư Pưh nói riêng và tỉnh Gia Lai nói chung. Không chỉ có ý nghĩa là giúp nhau về ngày công mà từ mô hình này, nhiều bà con đã thay đổi nếp nghĩ cách làm, mạnh dạn, đầu tư áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế gia đình, qua đó xây dựng thôn, làng ngày càng no ấm./.
Thiên Thanh, Lê Thư, Huy Toàn