Nhà máy tinh bột sắn Gia Lai bắt đầu đi vào vụ chế biến từ tháng 9 năm 2019. Trung bình mỗi ngày nhà máy sản xuất ra 150 tấn tinh bột, trong đó 90% xuất khẩu sang Trung Quốc. Thế nhưng từ tháng 12 năm 2019 đến nay do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid – 19, sản lượng tinh bột sắn xuất khẩu chỉ chiếm từ 5-10% tổng sản lượng, còn lại là tồn kho. Hiện tại, nhà máy đang tồn kho hơn 4 ngàn tấn tinh bột. Với giá xuất khẩu là 350 USD/tấn, cho thấy nguồn vốn đang bị chôn chân rất lớn.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà – Phó giám đốc Nhà máy tinh bột sắn Gia Lai – Công ty CP FOCOCEV Việt Nam cho biết: “Từ cuối tháng 12 đến giờ lượng hàng tiêu thụ rất ít do vậy nguồn vốn bị đọng khá nhiều. Đến thời điểm này gần như chúng tôi đã cạn kiệt nguồn vốn kinh doanh lưu động để mua nguyên liệu đầu vào. Nếu cứ diễn biến như thế này, có lẻ trong 1 vài tuần tới nhà máy thiếu vốn có thể sẽ dừng hoạt động vì lý do không có vốn để thu mua nguyên liệu nữa”.

Vụ sắn 2019 kéo sang 2020, huyện Krông Pa trồng được gần 21 ngàn ha, tuy nhiên theo nhận định của địa phương, trên thực tế con số này phải là 27 ngàn. Tính đến thời điểm hiện nay, diện tích thu hoạch mới chỉ đạt khoảng 70%, còn lại 30% diện tích chưa thu hoạch, tương đương khoảng 5 ngàn hecta với sản lượng khoảng 10 ngàn tấn sắn tươi. Trong khi lượng hàng tồn kho chưa được giải phóng, nhà máy rơi vào tình trạng cạn kiệt nguồn vốn…Đây thật sự là một thách đố không nhỏ cho cả nhà máy và địa phương.

 “Trước tình hình này đề nghị các cấp chính quyền địa phương, Chính phủ hỗ trợ các doanh nghiệp, nhất là hỗ trợ về nguồn vốn; thứ hai là gia hạn hoặc giảm thuế phí, lệ phí hoặc hỗ trợ lãi suất ngân hàng để nhà máy tiếp tục hoạt động. Vì mặt hàng của nhà máy hiện tại là hàng tươi, nguyên liệu đầu vào không thể để lâu được, trong vòng 24h phải chế biến, nếu để lâu thì chất lượng sẽ bị giảm. Đặc biệt trong thời điểm chính vụ này, nếu nhà máy dừng hoạt động sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế của địa phương cũng như bà con nông dân. Trong trường hợp nhà máy không thu mua thì bà con sẽ bị tư thương ép giá”, bà Hà nêu.

Với tình hình như hiện nay, nếu việc thu mua bị ngưng trệ, không chỉ thiệt hại trước mắt về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất cho vụ mới.

Ông Đinh Xuân Duyên – Trưởng phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Krông Pa, Gia Lai cho biết: “Năm 2020, vào thời điểm này cũng chuẩn bị có mưa đầu mùa để bước vào vụ mùa 2020, nông dân có hai tâm lý, giá thấp cũng chưa muốn thu hoạch, chờ giá; thứ hai là tình hình thu mua của nhà máy cũng chỉ thu mua đủ chế biến thôi. Có 2 nhà máy, Nhà máy Vạn Phát tạm dừng mấy ngày nay, chỉ còn Nhà máy tinh bột sắn Gia Lai vẫn đang tiếp tục thu mua. Một số đại lý có tổ chức thu mua tiêu thụ bên ngoài nhưng không nhiều vì ảnh hưởng chung. Vì toàn bộ các nhà máy xung quanh có sản xuất ra thì thị trường lớn là TQ, chiếm 90% sản lượng…từ đó tiến độ thu hoạch của nông dân cũng bị chậm lại, ảnh hưởng đến tổ chức sản xuất của huyện”.

Gia Lai có hơn 70 ngàn hecta sắn, là một trong những cây trồng mang lại thu nhập chính cho hàng vạn nông dân trong tỉnh…Với tình hình khó khăn như hiện nay, nếu không có sự can thiệp, hỗ trợ kịp thời từ gói tín dụng 250 ngàn tỷ đồng được Chính phủ chỉ đạo dùng hỗ trợ cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid – 19…không chỉ Nhà máy tinh bột sắn Gia Lai đối mặt với nguy cơ đóng cửa mà nhiều nhà máy chế biến tinh bột sắn trên địa bàn tỉnh Gia Lai cũng sẽ rơi vào tình cảnh tương tự. Vì vậy các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, nông dân lúc này cần phải được triển khai nhanh chóng, kịp thời…góp phần đảm bảo mục tiêu kép mà Chính phủ đang chỉ đạo thực hiện một cách quyết liệt với quyết tâm vừa phải chống dịch hiệu quả nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế, ổn định tình hình sản xuất cũng như đời sống nhân dân.

Hồng Uyên, Thanh Sáng