Không phải là những nhà nghiên cứu khoa học chính hiệu nhưng với bản tính ham học hỏi, thích sáng tạo, thời gian qua, nhiều nông dân trên địa bàn tỉnh đã sáng tạo ra những sản phẩm độc đáo, ứng dụng cao khiến cho ngay cả những nhà khoa học kỳ cựu cũng bất ngờ. Xuất phát từ thực tiễn cuộc sống, những sáng chế này đã góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, giúp người dân từng bước nâng cao thu nhập một cách bền vững và ổn định, qua đó góp phần chung vào sự khởi sắc của địa phương.
Là một nông dân chính hiệu gắn bó với cây hồ tiêu, anh Trần Quang Sơn ở thôn 5, xã Nam Yang, huyện Đak Đoa luôn trăn trở việc làm thế nào để nâng cao giá trị của loại cây trồng này. Sau 6 năm miệt mài mày mò nghiên cứu, năm 2017, anh Sơn đã chế tạo thành công máy sấy hồ tiêu sạch bằng tia hồng ngoại và cho ra sản phẩm hồ tiêu ngũ sắc sấy khô có màu sắc, hương vị, tinh dầu đạt tiêu chuẩn quốc tế. Cùng với sáng chế máy sấy, anh Sơn cũng chuyển sang trồng hồ tiêu theo hướng hữu cơ từ nhiều năm nay. Nhờ đó, sản phẩm hồ tiêu của anh được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng với giá thành cao gấp 10 lần so với thời điểm này, tương đương với 400 nghìn đồng/kg. Đặc biệt hơn, sản phẩm hồ tiêu này cũng được Hội đồng đánh giá, xếp hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh đánh giá cao và chấm 3 sao. Với nhiều ưu điểm vượt trội, máy sấy hồ tiêu sạch bằng tia hồng ngoại của anh Trần Quang Sơn vừa được Bộ KH&CN cấp bằng sáng chế. Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao và ổn định cho gia đình, anh Sơn đang mong muốn từ chiếc máy sấy này sẽ mở ra triển vọng để giúp người dân quay trở lại với hồ tiêu bằng phương pháp trồng hữu cơ để phát triển kinh tế một cách bền vững hơn.
Anh Trần Quang Sơn – Thôn 5, xã Nam Yang, huyện Đak Đoa cho biết: “Khi mình làm cái máy này ra, mình hứa với các HTX sẽ cung cấp máy cho những HTX có uy tín, để đảm bảo chất lượng của hạt tiêu. Ví dụ tiêu đỏ tỉ trọng rất là ít. Việt Nam là thủ phủ hồ tiêu nhưng tỷ trọng tiêu đỏ chưa có cho nên mình chuyển giao công nghệ cho những HTX để quản lý tốt vấn đề đầu vào của nguồn nguyên liệu được sạch, đảm bảo hạt tiêu xuất khẩu đi nước ngoài được đảm bảo”.
Cũng là nông dân với nhiều trăn trở làm sao để giảm chi phí đầu tư, nâng cao năng suất lao động, anh Phạm Văn Bình ở buôn Tang, xã Phú Cần, huyện Krông Pa đã sáng chế ra “Máy phun thuốc sử dụng năng lượng mặt trời gắn trên xe máy”. Sản phẩm được gắn vào sau xe máy, có thể phun tại chỗ hoặc vừa chạy vừa phun. Hệ thống phun lắp đặt ở sau xe nên ít gây độc hại cho người sử dụng. Việc lắp ráp nhanh gọn, chỉ mất khoảng 1-2 phút, tốc độ phun đồng đều hơn, hiệu quả phun 7-9 ha/ngày. Được lắp một tấm pin năng lượng mặt trời nên người dùng không cần nạp điện cho bình ắc quy sau khi phun xong. Giá thành một máy từ 1,5 triệu đồng đến 5 triệu đồng tùy theo kích cỡ. Với nhiều ưu điểm đó, sáng chế này đã được đánh giá cao và trao giải Ba tại Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 9 tỉnh Gia Lai, đồng thời được nhiều người dân yêu thích và đặt hàng khi tham gia sự kiện TECHDEMO 2019 vừa được tổ chức tại Gia Lai.
Ông Phạm Văn Bình ở buôn Tang, xã Phú Cần, huyện Krông Pa cũng nói: “Tham gia trưng bày tại sự kiện này, tôi đã nhận được các đơn đặt hàng với trên 100 chiếc máy phun thuốc gắn trên xe máy. Đây là điều rất vui, là động lực để tôi tiếp tục nghiên cứu để cải tiến và nâng cao chất lượng của sản phẩm”.
Không phải là nông dân như anh Sơn, anh Bình, nhưng cũng xuất phát từ thực tế công tác, Thiếu tá Phan Thành Trung-Trạm trưởng Trạm sửa chữa tổng hợp, Phòng Kỹ thuật, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã tìm tòi và sáng chế thành công giải pháp “Bơm hút dầu cầu, dầu hộp số xe ô tô” nhằm khắc phục khó khăn trong việc duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa xe ô tô tại đơn vị. Thiết kế máy bơm có kết cấu gọn nhẹ, độ bền cao, thuận lợi cho việc bảo dưỡng sửa chữa cơ động, thao tác nhẹ nhàng, sử dụng linh hoạt, giúp không bị thất thoát nhiên liệu. Nhờ đó, sáng chế này đã được Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 9 tỉnh Gia Lai trao giải Ba. Sáng kiến kĩ thuật này đã phục vụ đắc lực cho nhiệm vụ bảo dưỡng, sửa chữa vũ khí thiết bị kĩ thuật, phương tiện sử dụng trong lực lượng vũ trang tỉnh.
Thiếu tá Phan Thành Trung – Quyền Trạm Trưởng Trạm sửa chữa tổng hợp, Phòng Kỹ thuật, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh cho biết: “Trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ, bắt buộc phải có trang thiết bị. Mà không có thì bắt buộc phải sáng chế ra những cách làm cụ thể để khắc phục những hạn chế này mới hoàn thành được nhiệm vụ. Trong sáng kiến đòi hỏi độ an toàn cho người thợ”.
PGS. Tiến sỹ Nguyễn Danh – Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Gia Lai đánh giá: “Thời gian qua, phong trào sáng tạo kỹ thuật đã được người dân ở nhiều tầng lớp hưởng ứng tích cực. Đáng ghi nhận nhất vẫn là những người nông dân, hoặc những người đang công tác ở nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng chưa được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Qua các cuộc thi, chúng tôi đánh giá các sáng chế này có tính ứng dụng rất cao, nếu được tạo điều kiện để nhân rộng sẽ góp phần mang lại hiệu quả rất lớn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh”.
Có thể nói, một trong những điểm chung đáng trân trọng của những “nhà sáng chế” này đều khởi nguồn từ những trăn trở, phải làm sao để cho hiệu quả lao động sản xuất cao hơn, cuộc sống người lao động đỡ cơ cực hơn… Nhờ đó, những sáng tạo của họ rất gần gũi và đáp ứng được sự mong chờ của bà con nông dân. Hiệu quả được tạo nên từ ý chí dám nghĩ, dám làm của những nhà khoa học không chuyên này đã mang đến làn gió hiện đại, văn minh trên những vùng quê, góp phần giúp bà con nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc đổi mới, sáng tạo, áp dụng KHKT vào sản xuất mới thật sự mang đến cuộc sống ấm no bền vững cho gia đình và cho quê hương./.
Ngô Thanh, Phi Long