Trọng tâm của chính sách dân số ở nước ta hiện nay là chuyển từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Đây là một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết số 21 về công tác dân số trong tình hình mới.
Theo đó, chính sách dân số mới sẽ chú trọng toàn diện tới các mặt: quy mô, cơ cấu, phân bổ và chất lượng dân số. Việc triển khai chính sách dân số trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã thu được nhiều kết quả quan trọng, tuy nhiên nhiều vấn đề mới nảy sinh vừa là cơ hội, vừa là thách thức đòi hỏi cần có giải pháp phù hợp. Phóng sự được thực hiện nhân Ngày Dân số thế giới 11/7.
Công tác dân số trong tình hình mới được khởi đầu với việc thay đổi lớn về tổ chức bộ máy. Ðó là việc sáp nhập Trung tâm Dân số – Kế hoạch hóa gia đình vào Trung tâm Y tế tuyến huyện. Sau sát nhập, việc ổn định tổ chức giúp đội ngũ cán bộ yên tâm công tác, đặc biệt là chế độ phụ cấp để giữ chân đội ngũ cộng tác viên cần được quan tâm.
Nếu trước đây công tác dân số chỉ tập trung vào nội dung trọng tâm là kế hoạch hóa gia đình với mục tiêu giảm sinh thì nay có nhiều nội dung hơn, phạm vi rộng hơn. Điều này cũng đặt ra không ít áp lực đối với đội ngũ cán bộ chuyên trách, cộng tác viên dân số ở cơ sở.
Chị Phan Trần Hiền – Trưởng Phòng Dân số, Trung tâm Y tế huyện Kông Chro, Gia Lai cho biết: “Kông Chro là huyện khó khăn, tỷ lệ đồng bào chiếm 87%, công tác tuyên truyền vận động là chính “Đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”. Bây giờ sát nhập thôn làng theo quy định 180 hộ/2 cộng tác viên. Tại địa phương không có 1 thôn làng nào đạt 180 hộ nên chỉ được 1 cộng tác viên, trong khi phụ cấp cộng tác viên lại thấp. Sau sát nhập lượng công việc tăng lên, số lượng cộng tác viên giảm đi nên rất khó khăn trong công tác tuyên truyền. Để vận động đẻ ít, đẻ thưa, nuôi dạy con cho tốt là chặng đường rất dài và khó”.
Gia Lai vẫn là 1 trong 23 tỉnh thành có mức sinh cao của cả nước. Mục tiêu hàng đầu trong công tác dân số của tỉnh hiện nay vẫn là giảm mức sinh. Bên cạnh đó, công tác dân số vẫn xuất hiện những vấn đề mới như: mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa dân số, chất lượng dân số còn thấp… Thông điệp truyền thông hiện nay không chỉ xoay quanh kế hoạch hóa gia đình mà cần phủ kín 6 nội dung mà chính sách dân số mới sẽ hướng tới.
Ông Lê Ngọc Lân – Chi cục trưởng Chi cục Dân số – KHHGĐ tỉnh Gia Lai cho biết: “Đối với tỉnh công tác dân số vẫn mang nặng vừa kế hoạch hóa gia đình vừa nâng cao chất lượng dân số chúng ta phải triển khai đồng hành. Trong thời gian qua sát nhập từ trung tâm dân số về trung tâm y tế nên đội ngũ chưa được ổn định, nhân lực mỏng chính vì vậy công tác dân số thời gian tới gặp nhiều khó khăn. Trong công tác truyền thông gặp nhiều khó khăn do kinh phí eo hẹp, vấn đề tảo hôn hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn chính vì vậy chất lượng dân số chưa được cao. Thời gian tới Chi cục tham mưu Sở Y tế cũng như UBND tỉnh tiếp tục ổn định công tác nhân sự của ngành dân số, triển khai 1 số đề án đã được UBND tỉnh phê duyệt chẳng hạn đề án giảm thiêu mất cân bằng giới tính khi sinh, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, đặc biệt là đề án cải hóa các phương tiện tránh thai làm sao người dân được tiếp cận nhiều hơn”.
Việc chuyển trọng tâm là bước ngoặt lớn của chính sách dân số trong thời kỳ mới với sáu mục tiêu, đó là: duy trì mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số “vàng”; thích ứng với già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số. Công tác tuyên truyền phải được đổi mới toàn diện về nội dung và phương pháp. Sự thay đổi cần được thực hiện trước tiên trong đội ngũ cán bộ dân số, sự vào cuộc của các cấp, các ngành để đáp ứng yêu cầu chuyển hướng sang Chính sách Dân số và Phát triển./.
Kim Châu- R’Piên -Duy Linh