Dù không gian của buôn làng đã ít nhiều bị thay đổi, nhưng những lễ hội văn hóa truyền thống thì vẫn luôn hiện diện và hòa quyện vào trong từng sinh hoạt đời sống của đồng bào Tây Nguyên. Bắt đầu từ những câu hát, điệu xoang, âm thanh của cồng chiêng mang theo ước mong về cuộc sống yên bình mà ở đó con người và thiên nhiên là một. Trong không khí của những ngày đầu Xuân, chúng tôi mời quý vị và bạn cùng hòa mình vào không gian của những lễ hội truyền thống, lắng nghe câu chuyện về đời sống văn hóa của người Tây Nguyên…!
Lễ cúng “Mừng nhà rông mới” của đồng bàn Banah đến từ huyện Kbang, Gia Lai. Những nghi lễ chính là tiếng lòng của các cư dân bản địa Tây Nguyên tri ân với các vị thần linh, với đại ngàn và rừng thiêng nơi đã chở che, nuôi nấng họ.
Không chỉ có nghi thức, lễ cúng “Mừng nhà rông mới”, người Banah, Jrai ở Gia Lai còn khôi phục, truyền dạy cho cộng đồng trong từng buôn làng gìn giữ những sinh hoạt văn hóa truyền thống. Với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương những phong tục đẹp ăn sâu vào tâm thức người dân như Lễ “Mừng nhà rông mới”, lễ “Đóng cửa kho”, “Mừng chiến thắng”, “Cầu sức khỏe”…được bà con phục dựng gần như nguyên bản.
Vào các dịp lễ hội, nếu đến với các buôn làng Tây Nguyên du khách sẽ nghe được âm thanh cồng chiêng, lời khấn của các già làng gửi đến thần linh, với mẹ rừng cầu mong về một cuộc sống yên bình …
Già làng Bơng, làng M’Hra, xã Kông Lơng Khơng, Kbang, Gia Lai tự hào nói: “Lễ cúng gồm có con heo, gà, gạo và rượu…do cả làng đóng góp, thể hiện tình đoàn kết của bà con dân làng, dân lên Giàng để cảm tạ Giàng cho cho dân làng sức khỏe làm được nhà rông mới, giúp đời sống buôn làng được tốt hơn, giàu có hơn nữa”.
Không chỉ có các già làng, người lớn tuổi, hiện nay với cả thế hệ trẻ thì những nghi thức, lễ hội văn hóa truyền thống cũng đã ăn sâu, bén rễ đến từng buôn, làng.
Tại Festival Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên 2018 được tổ chức ở Gia Lai vừa qua. Rất nhiều du khách phải ngỡ ngàng trước một không gian văn hóa lễ hội độc đáo, đa sắc màu được các cư dân bản địa Tây Nguyên tái hiện sinh động. Giữa không gian núi rừng, mỗi buôn làng, mỗi dân tộc là một màu sắc; thông qua thanh âm của cồng chiêng ngân vang, hòa nhịp cùng vòng xoang hay những điệu lý, lời khan…, nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào Tây Nguyên đã vang vọng lan tỏa, lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Ông Touneh M Tina, tỉnh Lâm Đồng cho biết: “Cúng xạ lúa là lễ hội quan trọng của người Chu Ru, không chỉ cầu cho lúa được đầy kho, mà mình kêu gọi anh em, bà con trong làng, trong buôn không chia rẽ, đoàn kết làm ăn ngày một tốt hơn”.
Anh Bùi Mai Thiện – du khách Nha Trang nói: “Tiếng cồng chiêng, tiếng kèn tiếng trống quyện vào nhau rất là hay, những vũ điệu rất là cuốn hút người xem, lần đầu tiên mình được xem điệu múa này, thật sự cảm xúc và rất là thích”.
Các lễ hội với những nghi thức tạ ơn thần linh, tạ ơn rừng – “Mẹ thiên nhiên” đã cho những mùa vàng bội thu, ban cho dân làng sức khỏe và những thành quả có được trong cuộc sống mới. Với đồng bào Tây Nguyên điều ấy không chỉ là tâm linh mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, nhằm lan tỏa trân trọng những giá trị đích thực mà thiên nhiên ban tặng cho cuộc sống mỗi người, để rồi kết tinh làm nên những giá trị văn hóa tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc Việt Nam./.
Kim Ngân, Viễn khán, R’Piên