Cồng chiêng từ bao giờ vẫn luôn tồn tại, đồng hành, gắn bó mật thiết với lịch sử phát triển các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. Để mạch nguồn văn hóa ấy còn mãi, việc truyền dạy cồng chiêng luôn là nỗi trăn trở của những già làng khi đã đi gần hết cuộc đời.
Và ở miền biên giới xa xôi, vẫn có những con người từng ngày âm thầm gieo tình yêu những thanh âm mộc mạc ấy cho buôn làng, cho thế hệ sau. Đó cũng chính là câu chuyện của già Rơ Mah Khơn tại làng Khóp, xã Ia Krêl, huyện Đức Cơ.
Năm nay 62 tuổi, già Khơn là thành viên của đội chiêng làng Khóp. Tuổi thơ tắm mình trong tiếng cồng chiêng, nên những thanh âm như mạch nước ngầm ấy đã thấm đẫm và nuôi dưỡng tâm hồn ông.
Cứ mỗi khi trong làng, xã hay ở địa phương tổ chức lễ hội hay cuộc thi, già Khơn lại cũng các thành viên trong đội cồng chiêng của mình nghiên cứu và sáng tạo những bài mới. Nhờ sự hăng say luyện tập, sự chuẩn bị chu đáo, mà các tiết mục cồng chiêng của làng Khóp bao giờ cũng tạo được sức hút riêng. Ông tâm sự: đánh chiêng không khó nhưng tiếng chiêng ngân lên phải có sự kết hợp hài hòa, tựa như quá trình giao tiếp giữa con người với nhau. Vì thế phải thường xuyên tập luyện để “thuộc bài” nhuần nhuyễn và kết hợp với nhau một cách ăn ý nhất. Người đánh chiêng cũng phải biết lắng nghe để biết âm thanh mà mình tạo ra như thế nào, đã đủ hay và đủ vang chưa rồi tự điều chỉnh.
Ông Rơ Mah Khơn nói: “Mình dạy cho mọi người từng nốt một, lấy tay gõ cho quen, nhớ các nốt đô rê mi pha… tai nghe, mắt nhìn, tay luyện. Mong các thế hệ trẻ thành lập được đoàn để giao lưu, học hỏi với nhau”.
Già Khơn dồn hết tâm huyết, kiến thức về cồng chiêng của mình giảng dạy cho thế hệ trẻ từ cách cầm chiêng đến nhịp điệu của từng bài. Không những vậy, ngoài việc dạy kỹ thuật đánh chiêng, ông luôn nhắc nhở các bạn trẻ về tầm quan trọng của cồng chiêng, cũng như trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc giữ gìn giá trị văn hóa dân tộc
Em Rơ Mah Thuật- Làng Khóp, xã Ia Krêl, huyện Đức Cơ nói: “Trước đây em không biết đánh cồng chiêng, nhưng đến đây được già Khơn dạy em đã biết đánh các đoạn đơn giản. Em thấy đánh chiêng rất thú vị”.
Anh Nguyễn Hữu Hoàng- Công chức văn hóa xã hội xã Ia Krêl, huyện Đức Cơ cho biết: “ Ông Khơn thường xuyên tổ chức đánh cồng chiêng trong các ngày lễ, góp phần giữ gìn văn hóa truyền thống của địa phương”.
Sau một thời gian học, nhiều bạn trẻ từ chỗ chưa biết cầm dùi đến nay đã đánh được những bài chiêng đơn giản. Quan trọng hơn là đám trẻ đã bắt đầu có hứng thú với cồng chiêng và ý thức được sứ mệnh gìn giữ văn hóa dân tộc. Điều này đối với ông Rơ Mah Khơn không chỉ là niềm vui nhất thời, mà còn là niềm hy vọng thế hệ trẻ sẽ tiếp nối truyền thống của dân tộc, lưu giữ âm vang cồng chiêng trong cộng đồng Jrai, để dòng chảy văn hóa của dân tộc được tiếp nối xuyên suốt đến tương lai./.
Nhâm Dung, Cao Duy