Hiện nay chanh dây đang được phát triển mạnh ở nhiều địa phương trong nước. Đi cùng với đó là thị trường giống chanh dây cũng phát triển khá rầm rộ. Hiện nay trên thị trường ngoài giống Chanh dây Đài Nông 1 do Công ty Cổ phần Nafoods Group sản xuất cung ứng, trên thị trường còn có rất nhiều loại giống chanh dây khác. Tuy nhiên việc quản lý cây giống chưa được thực hiện chặt chẽ nên nhiều loại giống chanh dây không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng vẫn có cơ hội để tồn tại và gây ra nhiều thiệt hại lớn cho nông dân khi mua phải những giống chanh dây kém chất lượng.
“Giống chanh dây của NF Nghệ An bên dưới của ly có chữ NF nổi, thứ hai mắt ghép và thân ghép, bằng công nghệ Nhật Bản”.
Không dễ để phân biệt được giống tốt hay kém chất lượng. Phải là những người có kinh nghiệm và am hiểu về các loại giống chanh dây mới phát hiện ra. Tại Gia Lai nói riêng và các tỉnh Tây Nguyên nói chung có rất nhiều đại lý cung cấp cây giống, chủ yếu có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc. Một số đại lý thì cho rằng đó là giống Chanh dây Đài Loan, thực tế chỉ là giống trôi nổi gắn “mác” Đài Loan. Và thực tế không ít nông dân là nạn nhân khi mua phải giống chanh dây không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
Ông Nguyễn Hường – xã Eabung, huyện Ea Súp – Đăk Lắk nói: “Trước đây tôi có trồng Chanh dây của Đài Loan nhưng nó không phát triển được, về mầm bệnh không thể chữa được, sự phát triển chỉ được trong vòng 1 năm, nên sau đó mới chọn sang trồng giống của Nafoods thấy có sự phát triển rất cao. Nên khi lên Ea Sup cũng mở rộng giống Chanh leo lên vùng đất này, hiện giờ trồng của giống NF thì thấy phát triển, còn giống của Đài Loan cảm thấy chưa được gì hết. Sắp tới sẽ thay đổi giống NF, còn giống cũ sẽ thải đi, khoảng 15ha”.
Ông Phạm Hữu Tuấn, Trưởng phòng Khách hàng cung ứng Công ty Cổ phần giống Nafoods Tây Nguyên cho biết: “Hiện tại trên thị trường xuất hiện rất nhiều loại giống chanh dây. Giống NF Nghệ An có chữ bên dưới của ly có chữ NF nổi, thứ hai mắt ghép và thân ghép, bằng công nghệ Nhật Bản, khi ghép được quấn bằng lớp keo tự hủy, sau 2 tháng keo tự phân hủy, bà con không phải tự gỡ bỏ, giúp mắt ghép liền nhanh”.
Ngoài giống Chanh dây của Nafoods sản xuất, hiện nay trên thị trường xuất hiện nhiều giống chanh dây làm giả gắn mác của Đài Loan nhằm đánh lừa bà con nông dân.
Ông Phạm Hữu Tuấn – Trưởng phòng Khách hàng cung ứng Công ty Cổ phần giống Nafoods Tây Nguyên cho biết: “Có một giống làm giả Đài Loan sản xuất ở Tây Nguyên. Họ dùng ly nước mía để làm ly ươm, không có nhãn mác, trong thành phần thì không giá thể mà chỉ có đất trộn với phân, cái này bà con rất dễ phân biệt, đất cộng với phân rất rời rạc, không có giá thể như của NF. Gốc ghép, mắc ghép không tương đồng nhau, dinh dưỡng không đủ nuôi”.
Ông Hồ Bảo, Giám đốc Công ty TNHH xuất khẩu Chanh leo Atoz Fruit cho biết: “Theo kinh nghiệm của tôi khi đi khảo sát các vườn và các vùng khác nhau, tôi đánh giá cao giống của Nafoods về mặt kháng bệnh, sản lượng. Tôi đi nhiều vườn khác nhau, có vườn đạt từ 40-50% chanh Âu, 30-40% chanh Trung Quốc, còn lại chỉ khoảng 10% -15% là hàng múc ruột. Đặc biệt có những vườn nếu kỹ thuật chăm sóc tốt, 60% đạt tiêu chuẩn xuất đi Châu Âu”.
Hiện nay, Nafoods đã được UBND tỉnh Gia Lai cấp giấy phép đầu tư để xây dựng nhà máy sơ chế đóng gói quả chanh dây tươi xuất khẩu, Trung tâm nghiên cứu và phát triển giống chanh dây Việt Nam tại Pleiku… Hiện nay các dự án đang được đơn vị khẩn trương xúc tiến để sớm đi vào hoạt động, mang lại nhiều hứa hẹn về sự phát triển bền vững cho cây chanh dây trên địa bàn Tây Nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng.
Hồng Uyên, Thanh Sáng