Thời điểm giữa năm 2016, diện tích chanh dây tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai bắt đầu tăng mạnh do chanh dây được giá với mức đỉnh có lúc hơn 55.000 đồng/kg. Tại huyện Mang Yang, ồ ạt mở rộng diện tích với mong muốn tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống; không ít người đã phá bỏ những vườn tiêu bị bệnh chết để trồng chanh dây. Thế nhưng sau gần 02 năm trồng một cách ồ ạt, hiện tại người trồng chanh dây trên địa bàn huyện Mang Yang gần như đồng loạt bỏ giàn vì thất thu.

Gần như toàn bộ các vườn chanh dây trên địa bàn xã Đăk Jơ Ta, huyện Mang Yang từ cuối năm 2017, đầu năm 2018 đều bắt đầu bị khô chết và người dân bỏ giàn. Đầu tư vốn không ít, thế nhưng vì mua phải giống không đảm bảo chất lượng, chanh dây không cho trái; cộng thêm sâu bệnh nên các vườn chanh dây không mang lại lợi nhuận, thậm chí nhiều hộ còn thua lỗ nặng vì trồng với diện tích tương đối lớn.
Bà Nông Thị Tùng – Thôn 3, xã Đăk Jơ Ta, huyện Mang Yang, Gia Lai cho biết: “Năm ngoái người ta làm nhiều, đây rồi tít lên thôn 4 nữa. Người ta trồng nhiều nhưng giá rẻ quá, bây giờ người ta bỏ hết. Bây giờ đây chỉ còn 2 nhà Vinh và Thế làm thôi”.
Những vườn chanh dây còn phát triển đến thời điểm này trên địa bàn huyện Mang Yang chỉ là con số ít và người dân cũng chỉ còn trồng theo kiểu cầm chừng với hi vọng cứu vớt phần nào. Thống kê của Ngành Nông nghiệp huyện Mang Yang, hiện diện tích chanh dây trong dân trên địa bàn chỉ còn lại vài ba hecta so với con số khoảng 600 ha thời điểm giữa năm 2016. Tiêu chết, chanh dây cũng chết, giải pháp mà những người dân trồng chanh dây trước đó như ông Đặng Văn Bốn ở thôn 2, xã Ayun chọn để giảm đến mức thấp nhất thiệt hại kinh tế cho gia đình lúc này là tận dụng giàn trồng chanh dây chuyển sang một số loại cây trồng ngắn ngày khác.
Ông Đặng Văn Bốn – Thôn 2, xã Ayun, huyện Mang Yang, Gia Lai nói: “Chanh dây giờ nó bệnh, thứ hai nữa là mất giá. Đâu có làm gì được, bà con phá hết. Người thì bỏ đất trống, người thì bỏ giàn, có người không làm gì nữa. Một phần mất giá, một phần bệnh nữa, không đủ tiền để mà đầu tư”.
Phát triển một cách ồ ạt và tự phát không phải là câu chuyện mới với người nông dân trong việc nuôi con gì, trồng cây gì; và thực tế đối với cây chanh dây ở huyện Mang Yang chính là hậu quả của cái gọi là “chạy theo phong trào” mà người dân cần xem đó là bài học để rút kinh nghiệm./.
Mỹ Tiến, R’Piên