Phát triển hợp tác xã (HTX) là 1 trong 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng Nông thôn mới (NTM); do đó mà các địa phương của tỉnh Gia Lai đã có sự quan tâm tạo điều kiện cho HTX phát triển với hiện tại toàn tỉnh có hơn 141 HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Thực tế cho thấy, sau chuyển đổi các HTX đã từng bước khắc phục những tồn tại, yếu kém trong tổ chức, quản lý và hoạt động; tổ chức thêm nhiều ngành nghề mới thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh của HTX. Tuy nhiên vẫn còn không ít khó khăn cũng như hạn chế trong hoạt động của các HTX, và cần gì cũng như làm thế nào để duy trì, phát triển các HTX kiểu mới là vấn đề mà cả các địa phương lẫn các HTX quan tâm hiện nay.
Với hơn 97 HTX đang hoạt động trên lĩnh vực nông nghiệp tính đến cuối năm 2017, đây là lĩnh vực chiếm phần lớn số lượng các HTX trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ; đẩy mạnh liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp (DN) để sản xuất, cung ứng cây con giống, vật tư nông nghiệp và tiêu thụ nông sản cho thành viên HTX; không ít HTX nông nghiệp tại một số địa phương trong tỉnh đã thu hút được vốn đầu tư từ nhiều nguồn, tìm được thị trường ổn định, kinh doanh hiệu quả và giải quyết được nhiều việc làm cho nông dân ở địa phương.
Ông Lê Quang Lợi – xã Hà Tan, huyện Đak Pơ, Gia Lai cho biết: “HTX kiểu mới này phát huy được tính năng động của người nông dân trên cơ sở người ta tập trung được sự hỗ trợ của HTX, của nhà nước rồi của nhà máy cho nên nếu như mà phát triển mạnh lên nữa thì lợi nhuận của người nông dân sẽ cao lên và sản phẩm làm ra được ổn định khắc phục được tình trạng cung vượt cầu”.
Nhờ đa dạng hóa các loại hình dịch vụ, sản xuất kinh doanh có hiệu quả nên doanh thu và lợi nhuận hàng năm của nhiều HTX đạt khá cao, đời sống của thành viên ngày càng được cải thiện. Tuy vậy, trình độ, năng lực của cán bộ ở nhiều HTX còn yếu nên lúng túng trong quá trình quản lý, điều hành; và mặc dù Nhà nước đã ban hành chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển các thành phần kinh tế tập thể nhưng nhiều HTX vẫn chưa tiếp cận được các nguồn vốn vay ưu đãi để đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, do nhận thức chưa đúng nên vai trò của các HTX ở nhiều địa phương vẫn còn bị xem nhẹ; tình trạng thành viên HTX tham gia theo kiểu “đánh trống, ghi tên”, chưa thấy được quyền lợi và nghĩa vụ của mình vẫn diễn ra đã và đang tạo thành cái vòng luẩn quẩn khiến các HTX khó thoát khỏi những yếu kém hiện nay.
Ông Nguyễn Văn Sơn – Phó Giám đốc HTX Cơ khí vận tải và Dịch vụ Diên Hồng, TP.Pleiku, Gia Lai cho biết: “Chưa thống nhất về hình thức hoạt động kinh doanh, mỗi nơi một khác; thì đó là hạn chế cho lĩnh vực hoạt động chung của HTX. Thì chúng tôi mong muốn là các cơ quan chức năng phải có 1 định hướng chung về kinh doanh vận tải là phải thống nhất giữa các HTX để tạo ra 1 môi trường chung, vậy thì anh nào làm tốt thì các thành viên họ sẽ tìm đến”.
Những hạn chế xuất phát từ nhận thức đã và đang trở thành “rào cản” phát triển và nhân rộng mô hình HTX kiểu mới trên địa bàn cần sớm được khắc phục, nhất là khi xây dựng các HTX là một trong 19 tiêu chí xây dựng NTM. Muốn vậy để duy trì và phát triển, bản thân các HTX cần thay đổi phương thức hoạt động để đổi mới chính mình mà trước hết là phải củng cố và phát triển các loại hình kinh tế phù hợp với các lĩnh vực, các ngành và từng địa phương. Bên cạnh đó, cần đa dạng ngành nghề kinh doanh dịch vụ, chú trọng cả về số lượng và chất lượng hoạt động; khơi dậy các nguồn lực từ nội bộ và vốn vay để đầu tư, mở rộng sản xuất, gắn thu nhập với năng suất và hiệu quả lao động, giải quyết hài hòa lợi ích giữa HTX và các thành viên trên nguyên tắc “tự nguyện, bình đẳng, dân chủ, cùng có lợi” nhằm phát huy vai trò làm chủ của mỗi thành viên HTX./.
Mỹ Tiến, R’Piên, Đặng Trà