Trước khi thực hiện nghi lễ cúng giọt nước, bà con làng Ia Gri, xã Chư Đang Ya đã tập trung dọn vệ sinh, phát cây xung quanh khu vực bến nước, dọn sạch đường đi xuống bến nước. Mỗi người một việc và người khéo tay thì được phân công đi chặt lồ ô về làm cây nêu trang trí cho buổi cúng được trịnh trọng. Bến nước được dọn sạch sẽ, những máng nước cũ được thay mới hoàn toàn.

Lễ vật dùng để cúng tế là một con heo đen và một con gà đen, 1 ghè rượu. Dưới sự chỉ đạo của già làng, một số thanh niên khỏe mạnh mổ heo, mổ gà rồi nướng chín để làm vật tế các thần linh. Già làng làm lễ phía trên đầu nguồn cầu xin Yàng phù hộ cho dân làng khỏe mạnh, có nguồn nước tràn trề để dân làng sinh hoạt và sản xuất.

Ông Rơ Châm Hum – Già làng làng Kép, xã Pa Phí, huyện Chư Pah cho biết: “Theo quan niệm của người Jrai chúng tôi, nước còn quan trọng hơn cả cơm ăn, áo mặc. Chính vì vậy mà thần nước được thờ cúng long trọng, và vô cùng linh thiêng. Đây là phong tục có từ lâu đời và được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Lễ vật gồm có rượu, thịt cùng với sự thành tâm, cầu mong Yàng nhận để phù hộ cho dân làng luôn luôn có nước trong mát chảy ra cho dân làng dùng”.

Sau khi khấn xong, già làng lấy gan heo, gan gà, tiết heo, hòa vào một ít rượu cúng mang lên tưới trên đầu nguồn của giọt nước. Sau đó già làng uống rượu và ăn vài miếng thịt. Uống xong già làng mời những người dự lễ ăn thịt và cùng uống rượu cho đến khi rượu nhạt thì về nhà. Còn phụ nữ thì xuống bến nước lấy nước vào những quả bầu khô, gùi về nhà để sinh hoạt trong gia đình.

Bà Rơ Châm H’Yar – Làng Ia Gri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Pah cho biết: “Thực hiện xong tất cả các nghi lễ, chị em phụ nữ mang những chiếc bầu khô xuống nguồn nước, lấy về sinh hoạt trong gia đình. Đây là nguồn nước trong lành được Yàng ban cho dân làng, nên mọi người đều có ý thức phải bảo vệ nguồn nước”.

Ngày nay ở làng Ia Gri cũng như tất cả các buôn làng ở Tây Nguyên, nhiều nhà đã dùng nước giếng, thậm chí nước máy, nhưng tục cúng giọt nước vẫn được coi trọng như một nghi lễ thiêng liêng trong cộng đồng. Chính vì thế mà tình làng nghĩa xóm được thắt chặt và ý thức của từng cá nhân trong việc bảo vệ và phục tùng cộng đồng luôn được đề cao, lưu giữ. Ngoài yếu tố tín ngưỡng, các già làng coi đây như một cách giáo dục thanh thiếu niên hữu hiệu nhất về truyền thống văn hóa của dân tộc mình.

Ông  Nguyễn  Hữu Qưới – Trưởng phòng Văn hóa&Thông tin huyện Chư Pah cho biết: “Phục dựng lại các lễ hội của người đồng bào dân tộc thiểu số, qua đó giới thiệu với du khách gần xa biết được nét đẹp của người đồng bào dân tộc thiểu số. Hướng để mà chung tay bảo tồn và phát huy bản sắc tốt đẹp của người đồng bào dân tộc thiểu số Jrai, Bahnar trên địa bàn huyện”.

Với mong muốn có nguồn nước trong lành để phục vụ sinh hoạt và sản xuất, dân làng khỏe mạnh, mùa màng bội thu, đồng bào các dân tộc Jrai, Bahnar ở Chư Păh nói riêng và ở Tây Nguyên nói chung đã và đang duy trì Lễ cúng Bến nước. Đây là một phong tục đẹp trong dân gian, mang yếu tố văn hóa, giáo dục, đặc biệt là giáo dục gia phong, khuôn phép cộng đồng, cách ứng xử lễ phép với thiên nhiên, với môi trường… cần được bảo tồn./.

Ngọc Lan – Bùi Đại