Được làm quen với những làn điệu dân ca mộc mạc, tha thiết từ hồi còn nhỏ tuổi… Nghệ nhân dân gian H’Ben đã dành trọn cuộc đời mình để hát và sưu tầm dân ca Tây Nguyên, để những thanh âm thiêng liêng của dân tộc sống mãi với thời gian.

Sinh ra và lớn lên bên ngọn núi Kông Chro hùng vĩ, H’Ben có một giọng hát ngọt lịm như quả chín trên rừng; trong trẻo như con chim Pơ rơ tốc hót. Ngày ấy, mỗi khi nghe bà, mẹ hát dân ca ru em, khi đi nương rẫy, và những ngày lễ hội của buôn làng, trái tim H’Ben lại rộn ràng một niềm vui khó tả.
Năm 13 tuổi, H’Ben đã tham gia tải lượng thực, vót chông và hát dân ca cho bộ đội nghe. Năm 1955, được Đảng, Nhà nước cử đi học tại Trường Dân tộc Trung ương ở Gia Lâm, Hà Nội. Tại đây, H’Ben đã vinh dự được gặp và hát cho Bác Hồ nghe, được Bác Hồ căn dặn: “Cháu cố gắng học cho giỏi rồi sau này sẽ trở về quê hương Tây Nguyên phục vụ đồng bào, phải giữ gìn văn hóa dân tộc mình cho cả đời sau nữa…”. Những lời dạy của Bác như tiếp thêm sức mạnh cho H’Ben, để rồi từ đó, H’Ben ra sức học tập, cống hiến trọn đời mình cho cách mạng và gìn giữ những làn điệu dân ca của dân tộc. Sau ngày giải phóng, được trở về quê hương, dù trải qua các nhiệm vụ công tác khác nhau và cuộc sống có những lúc gặp khó khăn, vất vả nhưng nghệ nhân dân gian H’Ben vẫn giữ trọn tình yêu với những làn điệu dân ca Tây Nguyên. 20 năm đi góp nhặt, sưu tầm những bài dân ca cổ xưa trong các buôn làng vào những mùa lễ hội, Nghệ nhân H’Ben đã hoàn thành 2 tập dân ca Bơhnar, Jrai, Ê Đê… với hơn 150 bài dân ca đặc sắc.
Trong một lần tâm sự với phóng viên Đài PT – TH Gia Lai, Nghệ nhân dân gian H’Ben đã chia sẻ: “Tôi nghĩ tôi không làm được nhiều, nhưng làm thế nào để ghi lại được một số ít làn điệu dân ca để truyền lại được cho các cháu. Tôi cũng đi dạy cho các trường văn hóa, công an, bộ đội, các trường nội trú… Nhà nước cần, buôn làng cần, dân tộc cần và bản thân mình cần thì mình phải làm. Nếu mình có khả năng, làm cho hết mình, cho đến khi không làm được nữa thì mới thôi..”
Vì tuổi cao sức yếu, chiều ngày 29 tháng 11, nghệ nhân dân gian H’Ben đã về với ông bà, với đại ngàn tại quê nhà… Dù đã đi xa nhưng tin rằng, tiếng hát và những bài dân ca do nghệ nhân H’ Ben sưu tầm sẽ còn sống mãi với thời gian./.
Minh Liễu, Viễn Khánh