“Nhớ phố thâm nghiêm rợp bóng cây, tiếng ve ru những trưa hè”, là tất cả tình mến thương với những hàng cây xanh Hà Nội thân thuộc, một Hà Nội rất nên thơ.

Màu xanh bao phủ Hà Nội những năm đầu 1993. (Ảnh: Hans-Peter Grumpe)

Với nhiều người khi nhớ về một Hà Nội cổ kính, họ thường gắn với những hình ảnh cụ thể. Đó là những dãy phố có kiến trúc tương đồng, cầu Long Biên bắc qua sông Hồng, ga Hà Nội…, hay đơn giản chỉ là những hàng cây xanh rợp bóng xanh mát. Lần tìm về hình ảnh Hà Nội cuối thế kỷ 20, thường bắt gặp nhiều tấm ảnh phố phường mộc mạc với hàng cây xanh bao phủ mọi nơi.

Nhưng khi nội đô đang bước vào thời “bê tông hóa”, những hình ảnh đó chỉ còn là ký ức được ghi lại qua thước phim, tấm ảnh tư liệu in hằn dấu vết thời gian.

Những năm 1990, ven hồ Tây có rất nhiều cây xanh. Cả con đường từ Yên Phụ lên Quảng Bá như một rừng cây bạt ngàn. (Ảnh: Hans-Peter Grumpe)

Từ Văn Miếu nhìn rộng ra khu trung tâm Hà Nội mướt màu xanh cây cối. (Ảnh: Hans-Peter Grumpe)

Hà Nội – Thành phố vì hòa bình, thành phố xanh là những cụm từ được nhắc đi nhắc lại trong nhiều năm qua. Nhưng thực tế không phải như vậy.

Cây xanh, công viên… những thành tố quan trọng trong cấu trúc đô thị. Không chỉ là lá “phổi xanh”, là máy điều hòa không khí tự nhiên,… mà còn gắn bó thân thiết với con người, với môi trường sống và với sự phát triển của đô thị. Thế nhưng ở Hà Nội, tỷ lệ cây xanh/người dân đô thị là 2-3m2/người, trong khi đó, chỉ tiêu cây xanh tối thiểu của Liên Hợp Quốc là 10m2/người và chỉ tiêu của các thành phố hiện đại trên thế giới là 20-25m2/người, nghĩa là cây xanh đô thị ở Hà Nội chỉ bằng 1/5-1/10 tiêu chuẩn thế giới.

Trong vòng chưa đầy 10 năm, hàng loạt khu đô thị chung cư, những công trình “thế kỷ” như: tổ hợp vui chơi giải trí, trung tâm thương mại… Diện tích không gian xanh phải nhường chỗ cho sự phát triển chóng mặt của những tòa cao ốc là tất yếu.