Tiếp tục với câu chuyện lạm dụng rượu bia và tình trạng ngộ độc rượu liên tiếp xảy ra trong thời gian gần đây. Thực trạng bị ngộ độc do uống rượu có chứa cồn công nghiệp methanol thời gian qua thì đã rõ. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do rượu không rõ nguồn gốc, xuất xứ bày bán tràn lan trên thị trường, đặc biệt là tại các làng vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS, trong khi công tác quản lý lại bị buông lỏng. Phóng sự được thực hiện tại xã Ia Dêr, huyện Ia Grai.
Có mặt tại tiệm tạp hóa của chị A Lách, làng Klah 1, xã Ia Dêr, huyện Ia Grai vào khoảng 5 giờ chiều. Theo quan sát của chúng tôi, chỉ trong khoảng 15 phút đã có ít nhất 3 người đến mua rượu. Nhưng khi thấy sự có mặt của chúng tôi, mọi người không vào trong quán mà chỉ đứng ngoài chờ chị A Lách rót rượu đem ra….
Khi được hỏi về chất lượng và nguồn gốc của rượu thì chị hoàn toàn không biết, chỉ nói là lấy của một người ở phường Trà Bá, thành phố Pleiku và mỗi khi hết rượu thì gọi họ đem đến chứ cũng không tự đến lấy bao giờ.
Chị A Lách nói: “ Dân ở đây mua nhiều rượu nhiều , một người mua 1 lít, 2 lít. Mình bán 2 can khoảng 60 lít , 3 ngày là bán hết”.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, tại hầu hết các tiệm tạp hóa ở các làng đồng bào DTTS đều có bày bán rượu trắng. Với giá khoảng 12-13 ngàn một lít, không quá đắt so với nhiều loại rượu khác nên rượu trắng vẫn được nhiều người mua dùng, nhất là tại các làng đồng bào DTTS.
Chỉ với vài chục ngàn bạc rượu cùng với mồi nhậu sẵn có trong nhà là có thể trở thành một cuộc nhậu của mấy thanh niên này, bất kể là vào thời gian nào. Cuộc nhậu có thể kéo dài triền miên từ sáng đến trưa, từ trưa đến chiều….Và tất nhiên hệ lụy của việc uống rượu triền miên này là bỏ bê công việc không đi làm và thậm chí là dẫn đến nhiều hệ lụy khác.
Anh Puih Kiếu-Làng Breng 1, xã Ia Dêr, huyện Ia Grai cho biết: “Mình uống từ 8 giờ sáng tới giờ là được 4 chai rồi, uống hết chai này còn trong bịch đổ ra uống hết rồi nghỉ. Khi PV hỏi : Uống rượu có sợ bị ngộ độc rượu không thì anh Kiếu trả lời là có. “Nhiều lúc uống cũng có đau đầu chứ” anh nói.
Anh Ksor Rung-Làng Breng 1, xã Ia Dêr, huyện Ia Grai cũng cho biết: “Chiều nào cũng uống. Ba mẹ có khuyên không nên uống rượu nhưng đi làm đổi công với nhiều anh em thì về phải giao lưu làm vài xị với nhau”.
Được biết trên địa bàn xã Ia Dêr hiện có 4 cơ sở nấu rượu thủ công, tuy nhiên theo các chủ cơ sở này cho biết họ chủ yếu nấu nhỏ lẻ nên không có giấy phép đăng ký kinh doanh.
Chị Lê Thị Hồng Sen-Cơ sở nấu rượu trắng xã Ia Dêr, huyện Ia Grai nói: Ở đây tôi nấu rượu được 5-6 năm rồi, một ngày được khoảng trên 20 lít. Từ ngày tôi nấu rượu đến nay thì chưa có đoàn nào tới kiểm tra, và tôi cũng chưa đăng ký kinh doanh.
Ông Puih Blí-PBT Đảng ủy – Chủ tich UBND xã Ia Dêr, huyện Ia Grai cho biết: “Về rượu thì đối với xã không có chức năng, thẩm quyền, công tác kiểm tra. Thời gian qua thì xã có thành lập tổ kiểm tra bánh kẹo hết hạn sử dụng và lồng ghép vào sau đấy thì lồng ghép nhắc nhở các hộ nấu và bán rượu. Qua quá trình triển khai thì một số bà con thì thấy rõ, còn một số bà con thì chưa thấy rõ sự tác hại của rượu. Sắp tới chúng tôi sẽ xuống làng trực tiếp kiểm tra các quán và kết hợp với UBND huyện có cách nào xử lý rượu không rõ nguồn gốc hoạc hết hạn sử dụng”.
Có thể thấy tình trạng rượu tự nấu, rượu không rõ nguồn gốc được bày bán tràn lan trên thị trường một phần do ý thức của người dân, một phần do sự thiếu sự phối hợp giữa các cấp, ngành, địa phương trong công tác kiểm tra, quản lý. Thiết nghĩ, để quản lý việc người dân tự nấu rượu và tình trạng rượu tự nấu bày bán tràn lan trên thị trường, đặc biệt là tại các làng vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS thì cần có một cơ chế phối hợp cũng như xác định được vai trò, trách nhiệm của từng cấp, ngành, địa phương trong quá trình thực hiện./.
Lê Thư-Kim Châu- R’Piên