Văn hóa truyền thống của dân tộc là tài sản tinh thần quý báu phải gìn giữ đến tận mai sau. Như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh tại Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021 thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng “Văn hoá là hồn cốt dân tộc, văn hoá còn thì dân tộc còn” . Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, nghề dệt thổ cẩm luôn có một chỗ đứng nhất định trong đời sống tinh thần của bà con. Và cũng chính từ tình yêu với văn hóa truyền thống, cùng với sự khám phá, tìm tòi và sáng tạo, những người phụ nữ Bahnar, Jrai đang biến những tấm thổ cẩm trở nên mới mẻ, vừa mang nét truyền thống, gần gũi nhưng vẫn rất hiện đại, góp phần làm đẹp cuộc sống.
Mùa xuân, bên chiếc máy may thân thuộc, chị Mlơnh đang cặm cụi hoàn thành nốt những công đoạn cuối cùng của chiếc váy thổ cẩm để kịp giao cho khách. Dịp đầu năm, lễ hội nhiều nên lượng khách đến đặt hàng cũng tăng theo.
Chị Mlơnh Làng Dôr 2, xã Glar, huyện Đak Đoa chia sẻ: “Trước đây sản phẩm truyền thống chỉ dùng cho gia đình thôi. Bây giở tôi đã tạo ra được những sản phẩm được ứng dụng rộng rãi hơn, mọi người thích sản phẩm của mình. Giá trị của sản phẩm cũng được nâng tầm lên được mọi người yêu thích không chỉ trong tỉnh mà cả nước ngoài”.
20 năm gắn bó với nghề, từ chỗ chỉ nhận may những bộ trang phục truyền thống cho bà con trong làng thì nay chị Mlơnh đã nổi tiếng khắp nơi về tài biến hóa những bộ trang phục thổ cẩm cách tân, hiện đại. Trên nền tảng hoa văn truyền thống, chị sáng tạo ra những mẫu trang phục mới bằng cảm quan hiện đại. Để trang phục phù hợp với nhiều lứa tuổi, chị đã kết nối với CLB Dệt thổ cẩm xã Glar, huyện Đak Đoa đặt dệt theo yêu cầu. Có chất liệu vải mềm, hoa văn, họa tiết phù hợp, chị đã thiết kế, sáng tạo ra nhiều kiểu váy, áo, túi xách, ví…. Cách làm này vừa duy trì nghề dệt thổ cẩm, vừa giúp chị em có thu nhập, sống được với nghề truyền thống.
Ông Bùi Quang Thoại – Phó Chủ tịch UBND xã Glar, huyện Đak Đoa cho biết: “Người dân trên địa bàn xã đã duy trì được nét đẹp truyền thống. Ngoài những lao động đang tham gia hợp tác xã thì cũng có những bạn trẻ đã mạnh dạn sáng tạo ra những trang phục như váy cưới để chụp được những tấm ảnh đẹp hơn để duy trì được bản sắc của người Bahnar”.
Trước yêu cầu hội nhập ngày càng sâu rộng của nền kinh tế đất nước, để thổ cẩm tìm được chỗ đứng trên thị trường thì không thể chỉ dừng lại ở câu chuyện làm mới trang phục thổ cẩm mà đòi hỏi phải có nhiều hoạt động mạnh mẽ hơn nữa. Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã thành lập các CLB, các HTX dệt thổ cẩm nhằm liên kết, tạo ra sức mạnh tổng hợp để chủ động bồi dưỡng nguồn nhân lực, tập trung đầu tư vốn, từ đó đổi mới mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm. Nhiều sản phẩm thổ cẩm đã được công nhận là sản phẩm OCOP cấp tỉnh, có khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ.
Chị Rơ Châm H’Ken – Chủ tịch Hội LHPN xã Ia Ka, huyện Chư Păh cho biết: “Từ khi thành lập CLB dệt thì phát huy rất hiệu quả, và các thành viên cũng truyền dạy cho các em nhỏ. CLB giúp phát triển kinh tế, bán được cho bà con trong và ngoài xã, ngoài tỉnh và cả nước ngoài. Từ những trang phục thổ cẩm thiết kế theo hướng hiện đại cũng quảng bá được sản phẩm, giúp cho hội viên bán được”.
Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: cần phải quan tâm hơn nữa đến việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc, các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các vùng, miền, của đồng bào các dân tộc, kết hợp với tiếp thu tinh hoa văn hóa của thời đại. Tiếp thu tinh thần ấy, trong tiến trình hội nhập và phát triển, cũng như sự tiếp biến văn hóa, dưới sự chỉ đạo của cấp ủy Đảng, những nỗ lực điều hành của chính quyền các cấp, cùng sự nhạy bén và nỗ lực cố gắng của mỗi người dân đã tạo ra sự chuyển mình mạnh mẽ, nét đẹp truyền thống dần mang hơi thở thời đại, hòa điệu cùng nhịp sống đương thời và trở thành sức mạnh nội sinh thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Nhâm Dung, Duy Linh, Minh Trung