“Nhất chữ – nhì tranh – tam sành – tứ kiểng”, chơi cây cảnh, đặc biệt là cây bonsai là 1 trong 4 thú vui tao nhã từ xưa, nhất là dịp Tết Nguyên đán hay những ngày đầu Xuân. Với nhiều người, không có gì thú vị hơn được chăm sóc, ngắm cảnh sắc thiên nhiên thu gọn trong những chậu bonsai muôn hình, muôn vẻ… bởi mỗi tác phẩm đều đong đầy tâm huyết cũng như tình cảm của người có thú vui chơi cây cảnh.
Bonsai có nghĩa là cây trồng trong chậu – một loại cây cảnh nghệ thuật, nhỏ nhưng lại có dáng dấp cổ thụ và được tạo dáng rất công phu dưới bàn tay tài hoa của người nghệ nhân.
Anh Lê Đức Vĩnh Hào – Xã Chư Á, TP. Pleiku chia sẻ: “Cây Mai chiếu thủy lá lớn, có tuổi đời khoảng 40 năm, được nuôi và tạo tác ở Gia Lai khoảng trên 10 năm. Những cái nu này là tự nó có, còn tạo tác theo dạng tàn tự nhiên, dáng trực. Ở Gia Lai anh em sợ Mai chiếu thủy sẽ không phù hợp nhưng mình chọn dòng lá lớn này thì nuôi nó vẫn khỏe mạnh, còn những chủng loại lá khác thì nó yếu hơn muốn nó phát triển tốt và khỏe thì mình nên chọn giá thể (đất trồng) thoát nước tốt.
Đó là một trong rất nhiều cây bonsai hàng chục năm tuổi anh Lê Đức Vĩnh Hào, thành viên Câu lạc bộ Bonsai cây cảnh nghệ thuật Gia Lai đang sở hữu trong khu vườn có đến hơn 40 loài bonsai. Với anh Hào, bonsai không chỉ là để thỏa mãn niềm đam mê với những tác phẩm nghệ thuật đầy sáng tạo, mà còn đem đến cho bản thân và gia đình đời sống tinh thần phong phú và có ý chí vươn tới chân – thiện – mỹ.
Anh Lê Đức Vĩnh Hào – Xã Chư Á, TP. Pleiku nói: “Chơi bonsai cũng đã hai mươi mấy năm rồi. Mình thấy môn nghệ thuật này nó tạo cho mình tính nhẹ nhàng hơn, bớt nóng nảy hơn.”
Dạo quanh những vườn bonsai có thể thấy rất nhiều chủng loại cây, từ các loại cây quý như cây Tùng, cây Bách, Duyên tùng, Thông đen Nhật Bản… đến các loại cây như thông 3 lá – loài cây đặc trưng của Tây Nguyên…. Bất kỳ một loài cây thân gỗ nào dưới bàn tay tài hoa của người nghệ nhân cũng khoác lên mình một dáng vẻ mới, giá trị mới.
Tuy nhiên, để có được những chậu cây bonsai mang tính nghệ thuật cao, người chơi có khi phải dành cả tâm huyết, công sức và rất nhiều thời gian để thổi hồn vào nó.
Anh Nguyễn Thanh Toàn – Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bonsai cây cảnh nghệ thuật Gia Lai cho biết: “Vì sao một tác phẩm bonsai thường có giá trị rất cao? Với những người chưa đam mê thì khi nhìn vào họ đánh giá cây đó sẽ rất bình thường, nhưng để tạo ra được một tác phẩm bonsai đẹp nó mất rất nhiều thời gian, công sức. Từ 1 cái phôi để tạo ra một cây thành phẩm có thể mất của người nghệ nhân từ 7 đến 10 năm và có khi phải trả giá bằng tiền bạc, công sức nếu chọn sai đất trồng, sai phân bón, sai thuốc để trị bệnh cho cây.”
Dù có thể mất nhiều thời gian, công sức, nhưng so với chơi chữ, chơi tranh, chơi gốm sứ, chơi bonsai vẫn được đánh giá phổ biến hơn cả, bởi từ anh nông dân, người trí thức hay người làm nghề kinh doanh cũng có thể chơi, miễn là có mắt thẩm mỹ, tình yêu thiên nhiên và niềm đam mê. Do đó, mỗi độ Xuân về, Tết đến, người nghệ nhân đã dành nhiều thời gian hơn để chăm chút, tỉa tót, thổi hồn vào từng chậu bonsai tuyệt mỹ, để vừa thỏa niềm đam mê, vừa góp phần cho sắc xuân lan tỏa nơi nơi.
Anh Trần Ngọc Sơn – Phường Yên Thế, TP. Pleiku chia sẻ: “Thường thì trong dịp Tết, trong các gia đình thường phải có cây Đào, cây Mai. Ở Gia Lai mình thì vừa rồi chúng tôi phát hiện ra cây Thông 3 lá rất là hay và có thể tạo ra những dòng sản phẩm bonsai được truyền thừa theo năm tháng. Giống như dùng câu Mai – Thông – ngày Tết mà đem cây Mai với cây Thông vào nhà thì nó sẽ mang đến sự may mắn trong năm mới.”
Bonsai không chỉ để trang trí không gian mà sâu xa hơn nó còn thể hiện nghệ thuật và triết lý sống; là nghệ thuật thu nhỏ sự bao la vĩ đại, sức sống mãnh liệt của thiên nhiên vào trong một tác phẩm. Do vậy, những nghệ nhân tìm đến bonsai không đơn thuần để thưởng thức cái đẹp, mà còn muốn tìm đến sự giao hoà giữa lòng người và thiên nhiên, nhất là vào mỗi độ Tết đến Xuân về.
Quốc Linh – Huy Toàn