Cà phê là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh Gia Lai. Để nâng cao giá trị gia tăng thì cần xây dựng thương hiệu cà phê một cách bài bản, gắn với chỉ dẫn địa lý “Cà phê Gia Lai”. Trong đó, huyện Đak Đoa là một trong những địa phương có diện tích cà phê lớn của tỉnh Gia Lai. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, hướng đến sự phát triển bền vững, trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân đang chuyển hướng từ canh tác truyền thống sang canh tác theo hướng hữu cơ để nâng cao năng suất, chất lượng cà phê. Qua đó, phát triển thương hiệu cà phê Đak Đoa nói riêng và Gia Lai nói chung; đồng thời tăng thu nhập cho người dân địa phương.
Trên diện tích hơn 1,5 ha cà phê, anh Ngô Thân Thương, ở xã Ia Băng, huyện Đak Đoa đã tập trung canh tác theo hướng hữu cơ. Chia sẻ về điều này, anh Thương cho biết, trước đây gia đình chỉ sản xuất cà phê theo phương thức truyền thống và sử dụng phần lớn phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật. Việc lạm dụng phân bón, vật tư hóa học nên dẫn đến đất đai bị thoái hóa, cây cà phê nhanh suy giảm, già cỗi. Đến năm 2019, thông qua sự tìm tòi, học hỏi trên các trang mạng xã hội kết hợp với tham quan thực tế, anh Thương đã biết đến mô hình sản xuất cà phê theo phương thức hữu cơ. Với mô hình sản xuất hữu cơ, anh đã sử dụng các chế phẩm sinh học thay thế phân bón hóa học, thuốc trừ sâu hóa học, qua đó tiết kiệm được công lao động và chi phí sản xuất.
Anh Ngô Thân Thương – Xã Ia Băng, huyện Đak Đoa chia sẻ: “Trước vườn tôi dùng hóa học nhiều, cứ thu hái xong là suy cây anh hưởng đến sức khỏe. Dần dần tôi mới tìm hiểu ra rồi ứng dụng vi sinh vào vườn, tạo 1 hệ sinh thái, làm cũng khỏe giảm công lao động, năng suất ổn định theo từng năm.Vườn tôi chuyển đổi được 6 năm thì thấy vườn cây ổn định từ 5,5 – 6 tấn, so với dùng phân thuốc hóa học, chi phí canh tác cũng giảm thiểu từ công lao động đến chi phí phân thuốc.”
Việc áp dụng mô hình sản xuất hữu cơ dần được lan tỏa, đặc biệt đối với nhiều bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Đak Đoa đã thay đổi thói quen canh tác, hạn chế dần sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình sản xuất. Nhờ đó hướng đến sản xuất nông nghiệp sạch, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; giúp tăng năng suất, chất lượng cây trồng.
Anh Xuân – Làng Groi Wêt, xã Gla, huyện Đak Đoa nói: “Từ khi sử dụng sinh học một là tôi thấy về sức khỏe của tôi là quan trọng nhất cũng như sức khỏe cộng đồng. Thứ 2 tôi thấy hiệu quả ngày càng tăng lên tại cây mình ít bị bệnh so với trước kia, làm cho cà phê trẻ hóa, giúp đất tơi xốp hơn. Đó là định hướng mà tôi rất tự tin, quyết tâm bước tới.”
Huyện Đak Đoa hiện có gần 28.000 ha cà phê. Đây cũng là cây trồng chủ lực, chiếm hơn 55% tổng diện tích sản xuất nông nghiệp toàn huyện. Với diện tích cà phê hiện có, người dân tập trung các giải pháp để nâng giá trị sản phẩm và sản xuất cà phê bền vững, trong đó chú trọng triển khai các phương thức canh tác như: tiêu chuẩn 4C, VietGAP, hữu cơ,… và liên kết chuỗi giá trị. Đồng thời, hiện nay cùng với địa phương thì Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đang hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, kiểm định chất lượng, công bố tiêu chuẩn để quảng bá các sản phẩm cà phê tại địa phương và hướng dẫn sử dụng chỉ dẫn địa lý “Cà phê Gia Lai” để xuất khẩu.
Ông Lê Hữu Anh – Giám đốc HTX Lam Anh, huyện Đak Đoa cho biết: “Với hợp tác xã Lam Anh từ khi thành lập đến nay có làm sản phẩm OCOP năm 2020, hợp tác xã có 1 sản phẩm OCOP cà phê. Từ đó đến nay trong quá trình vận hành phát triển thì được sự hỗ trợ rất nhiều từ Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Gia Lai. Những nội dung như là xây dựng thương hiệu cho sản phẩm, tập huấn về sử dụng chỉ dẫn địa lý “Cà phê Gia Lai” cho hợp tác xã. Ngoài ra, Sở Khoa học và Công nghệ tập huấn để cho hợp tác xã nâng cao năng lực sản phẩm cũng như sản xuất, nâng cao tính cạnh tranh cho sản phẩm trên thị trường.”
Ông Nguyễn Hữu Thọ – Tỉnh ủy viên, Bí thư huyện ủy – Chủ tịch HĐND huyện Đak Đoa trao đổi: “Ta nói đến cà phê của Gia Lai thì Đak Đoa chiếm 1/3 diện tích và 1/3 sản lượng của cả tỉnh. Ở đây 7 công ty lớn có tên tuổi, xuất khẩu như Vĩnh Hiệp, Nutifood,…Họ đã liên kết trực tiếp với người dân để sản xuất cà phê sạch. Hiện nay Đak Đoa có hơn 28 ngàn ha thì có trên 15, 16 ngàn đi vào liên doanh liên kết sản xuất theo hướng cà phê sạch để xuất khẩu đi Châu Âu, Châu Mỹ, Nhật Bản.”
Qua thực tế triển khai, các mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ đã tạo sản phẩm cà phê có chất lượng và an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng, góp phần bảo vệ môi trường. Do vậy, huyện Đak Đoa tiếp tục khuyến khích người dân, các tổ hợp tác, doanh nghiệp tập trung sản xuất cà phê theo các tiêu chuẩn an toàn để nâng cao giá trị sản phẩm của địa phương.
Thúy Diện – Duy Linh