Đã thành truyền thống, cứ vào tháng 3, khi những bông hoa bung nở rực đỏ khắp núi rừng Tây Nguyên, bà con Bahnar ở các buôn làng của huyện Kông Chro sẽ bắt đầu tổ chức lễ hội Sơmă Kơcham. Vì là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất trong năm nên mọi công việc được cộng đồng làng chuẩn bị rất chu đáo.

Ngay từ sáng sớm đội cồng chiêng của làng đã được tập hợp, đánh lên bài chiêng đón khách; hàng trăm ghè rượu thơm ngon được đưa đến trước sân nhà rông của làng; đàn ông thì phụ trách lễ vật cúng, phụ nữ đảm nhận việc nấu nướng. Đặc biệt, dưới sự chỉ dẫn của già Đinh Prang những chàng trai khoẻ mạnh, khéo tay nhất làng sẽ dựng cây nêu và đàn tế lễ… Tất cả đều nêu cao tinh thần, trách nhiệm để nghi lễ được diễn ra trang trọng, đúng phong tục truyền thống của người Bahnar.

Già làng Đinh Prang – Làng Hrách, xã Đăk Kơ Ning, huyện Kông Chro chai sẻ: “Hôm nay già rất vui, khi dân làng cùng tổ chức một lễ hội truyền thống của ông cha từ xưa. Nhiệm vụ đã được phân công cho từng ngời, ai cũng nhiệt tình, làm việc hết sức. Qua đây, người lớn tuổi sẽ truyền dạy lại văn hoá tốt đẹp của người Bahnar cho lớp trẻ trong làng để nó biết, giữ gìn, không làm mất đi.”

Mặt trời đã lên trên đỉnh đầu, các lễ vật gồm thịt heo, thịt gà, rượu ghè…, đã chuẩn bị xong, hội đồng già làng bắt đầu tiến hành nghi thức cúng. “ Ơi thần ! Nay chúng tôi báo với các thần; với tổ tiên ông bà. Hôm nay, dân làng mừng vui; rượu đã rót vào chén, cơm đã dọn, thịt đã thui, mời thần đến, mời thần ăn”. Xin các Yang “cho mưa xuống đúng lúc, nắng lên đúng thời để cây cối sinh sôi, tươi tốt; dân làng khỏe mạnh…”

Tuy là lễ phục dựng, diễn ra trong thời gian không dài nhưng Sơmă Kơcham là lễ hội mở đầu cho một chu kỳ sản xuất và các lễ hội khác trong năm nên được bà con Bahnar làng Hrách tổ chức trang trọng, đúng theo nguyên bản truyền thống, thể hiện đậm nét ý nghĩa nhân văn, giá trị văn hoá, tính cố kết cộng đồng của người Tây Nguyên.

 Ông Đinh Đích – Bí thư Chi bộ làng Hrách, xã Đăk Kơ Ning, huyện Kông Chro trao đổi: “Sơmă Kơcham là lễ hội truyền thống nhà nào trong làng cũng phải tham gia. Lễ hội có đầy đủ mùa sắc văn hoá của người Bahnar như: Cồng chiêng, thổ cẩm, ghè rượu… Đây là dịp cả làng gặp gỡ, thắt chặt tình đoàn kết và giới thiệu cho mọi người biết về văn hoá tốt đẹp của người Bahanr.”

Ông Nguyễn Ngọc Long – Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Tổng hợp Đam San cho biết: “Với mục tiêu là bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá dân tộc, biến văn hoá thành tài sản để phát triển, trong việc phối hợp tổ chức phục dựng các lễ hội truyền thống, chúng tôi luôn xác định mục tiêu là người đồng hành; hỗ trợ bà con là chủ thể thực hiện chính. Qua đó giúp bà con ý thức được giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc mình ra sức bảo tồn, phát huy, đồng thời gạn bỏ những điều không còn phù hợp…”

Sau khi phần lễ kết thúc, phần hội được tiếp nối. Không gian làng như “bừng sáng” bởi tiếng cồng chiêng rộn rã và những vòng xoang nhịp nhàng, uyển chuyển nối dài. Không khí vui tươi, lạc quan rạng rỡ mọi gương mặt già trẻ, gái trai.  Ai cũng tin tưởng vào một năm mới mùa màng sẽ tốt tươi, cuộc sống ấm no, đủ đầy.

Kim Ngân – H’Naih –  Ksor Tuối