Nông dân huyện đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi đang tập trung thu hoạch 325 héc ta tỏi vụ Đông Xuân 2021 – 2022. Đây là vụ tỏi mất mùa trầm trọng nhất trong vòng 5 năm qua, khiến nông dân lao đao với cây trồng từng được ví như là “vàng trắng” ở đất đảo. Thêm một mùa tỏi thất bát, bởi mất mùa và giá cả lại đang quá thấp,những vấn đề cấp thiết cần tiếp tục đặt ra.
Trầm lắng trên những cánh đồng tỏi. Rất khó để tìm được những luống tỏi lớn bán thu hồi vốn là tình cảnh của gia đình ông Nguyễn Văn Thanh. Kỳ vọng rất lớn vào vụ tỏi này để gỡ gạc lại các vụ hành, tỏi trước ảnh hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh. Sau 4 tháng chăm sóc, đầu tư trên 70 triệu đồng, nhưng 5 sào tỏi gia đình ông Thanh mất mùa trầm trọng. Nguồn tỏi giống cho vụ sau cũng là điều ông Thanh đang lo lắng.
Ông NGUYỄN VĂN THANH, Thôn Đông An Vĩnh, huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi cho biết: “Mấy năm làm một sào được khoảng 600 – 700kg, năm nay một sào được khoảng 150 – 200 kg thôi, năm nay tỏi để giống cũng không được vì nhỏ quá”.
Mệt mỏi thu hoạch từng luống tỏi nhỏ, lép là tâm trạng chung của nông dân đất đảo. Nhiều ruộng tỏi thậm chí không thu hoạch được vì mất trắng. Mặc dù đầu vụ cây tỏi sinh trưởng phát triển tốt. Trước Tết Nguyên đán, đúng giai đoạn tỏi tạo củ thì xuất hiện đợt sương muối làm khô cây, thối rễ khiến khả năng tạo củ kém, nên xảy ra tình trạng tỏi củ nhỏ. Theo nông dân, vụ tỏi này mất mùa từ 60% – 65%, giá tỏi tươi đầu vụ cũng thấp so với vụ trước.
Chị NGÔ THỊ HỒNG, Thôn Tây An Vĩnh, huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi cho biết: “Tỏi gia đình tôi năm nay thu hoạch rất là nhỏ, nếu bán ra thì trường thì giá 15.000 đồng/kg, 3 sào của gia đình chắc cũng lỗ hơn 20 triệu”.
Tháng 3/2009, tỏi Lý Sơn được Cục sở hữu trí tuệ trao giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Những tưởng từ đây tỏi Lý Sơn sẽ không ngừng nâng cao vị thế. Thế nhưng, đến nay thương hiệu tỏi Lý Sơn vẫn chưa được khai thác và phát huy thế mạnh trên thị trường, thậm chí là bị gian lận thương mại khiến giá tỏi bấp bênh suốt thời gian dài. 12 năm, hành trình bảo vệ một nông sản nổi tiếng và tìm lại giá trị đích thực cho cây tỏi cũng lắm gian nan. Tỏi sạch là hướng đi tất yếu để nâng tầm tỏi Lý Sơn.
Bà PHẠM THỊ HƯƠNG, Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi cho biết: “Cần phải áp dụng khoa học kỹ thuật như thế nào để cây tỏi có năng suất và hiệu quả, nhất là cái chất lượng, rồi quản lý tỏi Lý Sơn thế nào mà tất cả mọi người yên tâm tin dùng tỏi Lý Sơn để nâng giá trị, thì cái này chính quyền huyện Lý Sơn và các cơ quan chức năng của huyện cần tập trung để tìm ra hướng tối yêu nhất để giúp người dân có được tỏi đúng giá trị của nó”.
Tỏi là cây trồng chủ lực. Để người dân gắn bó, bảo tồn nghề trồng tỏi truyền thống và phát triển kinh tế, cấp thiết nhất là chú trọng đến thị trường và chất lượng sản phẩm, nâng tầm giá trị đưa tỏi Lý Sơn chính thức là sản phẩm du lịch đặc trưng, chứ không thể cứ để là một loại nông sản bình thường./.
Hữu Danh – Đình Nhựt